Mantelzorgmonitor Q1 2024

De vergrijzing brengt veel uitdagingen met zich mee: wachtrijen voor zorgvoorzieningen, toenemende druk op de mantelzorg en de noodzaak voor passende woningen. Met de verwachting van het CBS dat tegen 2035 bijna de helft van de totale bevolking uit 65-plussers zal bestaan, groeit ook het politieke besef van de uitdagingen die gepaard gaan met ouder worden. Maar wat betekent dit precies voor mensen in de leeftijdscategorie van 50 tot 65 jaar, voor wie de pensioengerechtigde leeftijd nadert en te dealen heeft met deze ontwikkelingen?

Om meer inzicht te krijgen in hoe deze groep zich voorbereidt op de uitdagingen van de ‘oude dag’, voert Beep for Help ieder kwartaal onderzoek uit onder meer dan duizend Nederlanders tussen de 50 en 65 jaar. We vragen hen naar hun zorgen en verwachtingen met betrekking tot de diverse thema's, zoals hun toekomstplannen met betrekking tot hun woonsituatie.

‍

‍

De oude dag is een gedeelde zorg voor veel vijftigplussers

Als er geen verdere actie wordt ondernomen, kan dit leiden tot een situatie waarin de nodige zorg mogelijk niet meer toegankelijk is voor iedereen. Dat blijkt uit het ambtelijk rapport ‘Niets doen is geen optie’ van de Rijksoverheid. Het kan leiden tot hogere kosten voor de ouderenzorg en verminderde toegang tot zorg en ondersteuning. Deze ontwikkelingen brengen niet alleen zorgen onder de overheidsinstanties met zich mee. Ook vijftigplussers maken zich al zorgen over de toekomst. Zo blijkt uit het onderzoek dat zes op de tien vijftigplussers in Nederland bezorgd zijn over hun oude dag.

‍

‍

Onzekerheid onder zestigers neemt afgelopen periode toe

Volgens ActiZ heeft meer dan 80 procent van de Nederlanders zich nog niet voorbereid op hun oude dag. Deze terughoudendheid komt voornamelijk voort uit de gedachte dat sommigen zichzelf nog te jong vinden om zich hiermee bezig te houden, of omdat ze geloven dat er nog veel kan veranderen in de tussentijd. Ondanks dit uitstelgedrag blijkt uit het onderzoek van Beep for Help dat maar liefst 29 procent van de Nederlandse vijftigplussers zich de afgelopen drie maanden meer zorgen is gaan maken over hun oude dag. Vooral zestigers maken zich recentelijk meer zorgen (33 procent).

‍

‍

De voorkeur van 50-plussers voor hun vertrouwde stek

Vorig jaar meldde de NVM dat ruim twee derde van hun makelaars vindt dat er in hun regio nog te weinig aandacht is voor de woonwensen van ouderen. Zo wordt er in de woningbouw onvoldoende aandacht besteed aan levensloopbestendige woningen bij nieuwbouw voor deze doelgroep, wat zorgt voor een extra rem op de doorstroming en daarmee ruimte op de woningmarkt. Dit zien we ook terug in de woonvoorkeuren van de Nederlandse vijftigplussers, maar liefst 59 procent wil namelijk in hun huidige woning blijven wonen. Met name mannelijke zestigers willen niet verhuizen.

Ondanks dat een groot gedeelte van de Nederlandse vijftigplussers het liefst zo lang mogelijk in hun huidige woning wil blijven wonen, bestaan er ook scenario’s waarin zij wel degelijk bereid zijn te verhuizen en kunnen zorgen voor doorstroming. Zo zouden maar liefst zes op de tien respondenten uitwijken naar een andere woning, wanneer ze hun huidige koopwoning belastingvrij zouden mogen verkopen of overdragen aan de jongere generatie. Onder huurders geldt dit voor 45 procent van de ondervraagden.

‍

‍

Weerstand tegen zorginstellingen

De staat en reputatie van verzorgingshuizen is geregeld in het nieuws en onderdeel van maatschappelijke discussies. Zo maakt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd zich zorgen over het tekort aan personeel in de zorg en de wachtlijsten in de ouderenzorg. Daarnaast komen er in de media schrijnende incidenten in verpleeghuizen aan het licht. De uitdagingen waar zorginstellingen mee kampen en het negatieve imago blijken veel invloed te hebben op de bereidheid om te kiezen voor een verblijf in een verzorgingstehuis. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat maar liefst 75 procent van de Nederlandse vijftigplussers niet naar een zorginstelling wil verhuizen.

‍

‍

Bereidheid om bij familie in te trekken

Naast verhuizen door de huidige woning over te dragen of te verkopen aan de jongere generatie, blijkt het intrekken bij familie ook een serieuze optie te zijn voor veel vijftigplussers. Het onderzoek toont aan dat vooral Friezen en Drentenaren bereid zijn om bij familie in te trekken. De grootte van het woonoppervlak kan hier een verklaring voor zijn. Volgens het CBS heeft de gemiddelde Nederlander 53 vierkante meter woonoppervlakte. Hierbij zijn er grote verschillen tussen de regio’s. Het woonoppervlak per persoon is in het Oosten van het land veel ruimer in vergelijking met het Westen. In totaal staat 24 procent van de Nederlandse 50-plussers ervoor open om bij familie te wonen.

Bekijk de uitkomsten van voorgaande Mantelzorgmonitors

Om meer inzicht te krijgen in hoe Nederlandse vijftigplussers zich voorbereiden op de uitdagingen van de ‘oude dag’, voert Beep for Help een periodiek onderzoek uit onder meer dan duizend Nederlanders tussen de 50 en 65 jaar. We vragen hen naar hun zorgen en verwachtingen met betrekking tot de diverse thema's. Hier vind je een overzicht van de gepubliceerde Mantelzorgmonitors.